Als je denkt aan mantelzorg, denk je waarschijnlijk niet direct aan het bedrijfsleven. Toch combineert één op de vier werknemers hun baan met mantelzorgtaken – dat kan een enorme belasting zijn. Jan Anne van Dijk, programmamanager bij Werk&Mantelzorg, heeft als missie om mantelzorg bespreekbaar te maken op de werkvloer: “zo kun je als werkgever en werknemer op zoek naar een maatwerk oplossing.”
44% van de mantelzorgende werknemers praat hierover niet met de leidinggevende. Om verschillende redenen: ze zien zichzelf niet als mantelzorger, ze vinden dat dit privé is, ze vinden dat ze het zelf moeten oplossen of er wordt op het werk niet over mantelzorg gesproken. “Dit biedt kansen aan werkgevers. Als je weet wat er thuis speelt, kun je meedenken over mogelijke oplossingen en uitval voorkomen,” vertel Jan Anne van Dijk. Om dit thema bij werkgevers op de kaart te zetten is 10 jaar gelden de stichting Werk&Mantelzorg opgericht door MantelzorgNL en Qidos.
Mantelzorgers op de werkvloer
“Door de vergrijzing en de tekorten in de zorg kent Nederland steeds meer mantelzorgers. Vaak willen zij voorkomen dat zij helemaal opgeslokt worden door hun mantelzorgtaken, dus proberen zij dit zo goed mogelijk te combineren. Daarnaast hebben zij het inkomen ook vaak nodig, wat kan zorgen voor een overbelasting van de mantelzorger. Het ziekteverzuim dat verband houdt met mantelzorg is goed voor 18% van het totale ziekteverzuim. Daarentegen ervaart de werkgever steeds vaker dat op de krappe arbeidsmarkt het steeds moeilijker is om personeel te vinden en aan hen te binden. Hierdoor zijn werkgevers steeds vaker bereid om het privédomein aan te spreken van de werknemer en op zoek te gaan naar een oplossing voor de werk-privé balans. Uit onderzoek blijkt dan ook dat 83% van de gesprekken tussen de leidinggevende en werknemer leidt tot een maatwerkoplossing.” aldus Jan Anne van Dijk.
Bespreekbaar maken loont
“Toen wij 10 jaar geleden de stichting hebben opgericht viel ons op dat werkgevers niet erg ontvankelijk waren voor mantelzorgbeleid binnen hun organisatie. Zo werd er vaak verwezen naar de kortetermijnoplossing: zorgverlof. Inmiddels is dit anders en zijn er al veel mooie praktijkvoorbeelden van organisaties die een mooie maatwerkoplossing hebben gevonden door met elkaar in gesprek te gaan,” vertelt Jan Anne. “Een medewerker van een mileu omgevingsdienst, tevens mantelzorger voor zijn kind met een extra zorgvraag, begon steeds meer overbelast te raken. Zo gaf hij aan dat hij het gevoel had dat hij continu aan moest staan. Dat was een enorme psychische belasting voor hem. Hij kwam dan ook steeds minder aan belangrijke taken toe. Na een gesprek met zijn leidinggevende werden pragmatische afspraken gemaakt, waarbij de focus werd gelegd op de kerntaken en andere werkzaamheden werden vrijgesteld. Dit werd gedaan om de werknemer staande te houden en zo kon hij zich richten op wat energie geeft.”
“Alleen door open communicatie en begrip kunnen we ervoor zorgen dat mantelzorgers hun waardevolle bijdrage kunnen blijven leveren, zowel op het werk als in hun persoonlijke leven.”
Jan Anne van Dijk (Werk&Mantelzorg)
Maatwerkoplossing
Mantelzorgers zijn vaak al geholpen bij een luisterend oor. Wetende dat jouw werkgever meedenkt en begrip heeft voor jouw situatie werkt heel ondersteunend. “Maar vaak is er ook een oplossing nodig voor de situatie,” zegt Jan Anne. “Dit is voor iedereen persoonlijk, dus komt er altijd maatwerk bij kijken. De één is geholpen met flexibele werkuren, de ander wil juist volledig focus hebben op zijn of haar werk en schakelt een organisatie in om ondersteuning te bieden bij de mantelzorgtaken, zoals ZorgMies. Toch zie je dat bedrijven vaak niet weten naar welke organisaties zij moeten raadplegen, daardoor ligt een deel van de oplossing ook vaak in de privésfeer van de mantelzorger. Bijvoorbeeld het informeren bij een zorgkantoor, gemeente of externe organisatie.”
Toekomst
“We staan op dit moment nog in de vooravond op het gebied van mantelzorgbeleid op de werkvloer. In de toekomst zullen bedrijven zich steeds meer bezighouden met dit thema,” voorspelt Jan Anne. “Net zoals kinderopvang zullen bedrijven ook rekening moeten gaan houden met het groeiende aantal mantelzorgers binnen hun organisatie. Zo is het een scenario dat de dienstverlening van een organisatie als ZorgMies (deels) vergoed kan worden door de werkgever. Voor nu is het bespreekbaar maken van mantelzorg op de werkvloer een cruciale stap in het creëren van een inclusieve en ondersteunende werkomgeving. Werkgevers moeten zich bewust worden van de uitdagingen waarmee mantelzorgers te maken hebben en samen met hun werknemers op zoek gaan naar maatwerkoplossingen. Alleen door open communicatie en begrip kunnen we ervoor zorgen dat mantelzorgers hun waardevolle bijdrage kunnen blijven leveren, zowel op het werk als in hun persoonlijke leven.” Wil jij als mantelzorger of leidinggevende het gesprek starten over mantelzorg? Bekijk de praatplaat.
