In Nederland groeit het aantal ouderen in rap tempo. Waar nu nog 1 op de 5 Nederlanders 65 jaar of ouder is, zal dit over tien jaar oplopen tot een kwart van de bevolking. Tegelijkertijd neemt het aantal mantelzorgers en zorgprofessionals af. Dit roept een belangrijke vraag op: wie zorgt er straks voor onze ouderen?
Uit recent onderzoek van Panel Inzicht blijkt dat bijna twee derde van de kinderen bereid is om voor hun ouders te zorgen als dat nodig is. Dat klinkt hoopgevend, maar opvallend genoeg wil bijna de helft van de ouders hun kinderen daar liever niet mee belasten. Ouderen vinden ouderenzorg vaak de verantwoordelijkheid van de overheid. Toch ontbreekt het vertrouwen dat de overheid deze taak goed zal vervullen.
Generatiedenken: van plicht naar tegenzin
Esther Hendriks van MantelzorgNL herkent dit spanningsveld. Zij vertelt dan ook in het Algemeen Dagblad: “Veel ouderen komen uit een generatie waarin het vanzelfsprekend was om voor je ouders te zorgen. Juist daarom willen ze hun eigen kinderen die zorg niet opleggen,” legt ze uit. Atie Schipaanboord van ouderenbond ANBO-PCOB voegt daaraan toe in het AD: “Ouderen vrezen dat mantelzorg de relatie met hun kinderen onder druk zet. Boodschappen doen is prima, maar intiemere zorgtaken, zoals helpen met douchen, zijn vaak een brug te ver.”
Onvoorbereid de zorg in
Het taboe op praten over ouder worden zorgt er vaak voor dat gezinnen onvoorbereid zijn. Ouders willen hun kinderen niet belasten, maar als de zorgvraag plots toeneemt, zijn het toch vaak de kinderen die inspringen. “We krijgen regelmatig telefoontjes van mensen die onverwacht in een intensieve mantelzorgsituatie belanden omdat er nooit over is gesproken,” zegt Hendriks in het AD . Een huis zonder aanpassingen, geen zorgplan: dat leidt tot stress en overbelasting.
De rol van de overheid en de samenleving
Veel Nederlanders vinden dat de overheid verantwoordelijk is voor ouderenzorg. inds 1968, toen Nederland als eerste land ter wereld professionele ouderenzorg introduceerde, zijn we gewend geraakt aan een goed georganiseerde zorgstructuur. Maar de realiteit verandert. “We gaan naar een samenleving waarin we steeds meer zelf moeten regelen,” stelt Atie Schipaanboord in het AD.
In Zuid-Europese landen is mantelzorg diepgeworteld in de cultuur. Daar is het heel normaal dat familieleden intensief voor elkaar zorgen en zelfs samenwonen. In Nederland is mantelzorg vaak minder intensief, omdat we gewend zijn dat de professionele zorg veel overneemt. Toch laat het onderzoek zien dat er bij ons wel degelijk bereidheid is om voor elkaar te zorgen, mits we daarover tijdig en open in gesprek gaan.
